του Οδυσσέα Αϊβαλή
Σε κάθε απεργία εμφανίζεται ένα φάντασμα: το φάντασμα του κόσμου της εργασίας. Στον κόσμο του «μετα-βιομηχανικού» άυλου καπιταλισμού, όπου δεν υπάρχει πια εργατική τάξη, εμφανίζονται ξαφνικά εργατικά συνδικάτα και συνδικαλιστικές οργανώσεις που διαδηλώνουν στις πόλεις. Οι αφηγήσεις του «τέλους της εργασίας» και της εποχής της ανταγωνιστικής διαχείρισης του ανθρώπινου κεφαλαίου, συνδυάζονται παραδόξως με την προτεσταντική αρχή του κοινού καλού μεταξύ εκμεταλλευτών και εκμεταλλευόμενων. Οι απεργίες είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο που έχουν οι εργαζόμενοι για να διαψεύσουν στην πράξη το μύθο αυτό.
Η εκσυγχρονιστική ρητορική περί "αναχρονιστικών μεθόδων", όπως η απεργία και ο συνδικαλισμός, έχει αποφασίσει: οι πρακτικές αυτές, οι απεργίες και οι διαδηλώσεις, μας οδήγησαν ως εδώ που φτάσαμε. Εν μέρει είναι σωστό: Τα εργασιακά δικαιώματα των προηγούμενων δεκαετιών κερδήθηκαν μέσα από τους αγώνες του εργατικού κινήματος και μέσα από συλλογικές διεκδικήσεις. Μόνο με αυτόν τον τρόπο οι εκμεταλλευόμενες τάξεις μπορούσαν να εξασφαλίζουν καλύτερες συνθήκες εργασίας και μεγαλύτερο μερίδιο στο παραγόμενο προϊόν, δηλαδή αύξηση των πραγματικών μισθών. Αντίθετα, όποτε οι διεκδικήσεις υποχώρησαν, η επίθεση του κεφαλαίου μπόρεσε να πάρει πίσω ό,τι το ίδιο, υπό πίεση, είχε νωρίτερα αναγκαστεί να παραχωρήσει. Την τελευταία τετραετία δε, καταργήθηκε ό,τι ξέραμε ως Εργατικό Δίκαιο, έλεγχοι κ.ο.κ. Σήμερα, η τρόικα "πιέζει" (και το υπουργείο "εξετάζει") ακόμα και μείωση της αποζημίωσης για τις απολύσεις που κρίνονται παράνομες. Παρανομεί το αφεντικό; Κανένα πρόβλημα: θα μπορεί να πληρώνει λιγότερα.
Τα φαινομενικά "παράλογα" έχουν, φυσικά, τη λογική τους. Η διευρυμένη αναπαραγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων εκμετάλλευσης επιτυγχάνεται μέσα από την επιταχυνόμενη κεφαλαιακή συσσώρευση, την αύξηση δηλαδή της ιδιοποιούμενης από το κεφάλαιο υπεραξίας. Οι νέες εργασιακές σχέσεις έχουν ως στόχο, μέσα από την «ευελιξία», να πετύχουν περαιτέρω μείωση του εργασιακού κόστους και πειθάρχηση της εργασίας. Η υπεραξία αυξάνεται με τη μορφή της απόλυτης υπεραξίας, με τη μείωση του μισθού ή μέσα από την αύξηση του χρόνου εργασίας. Ο ημερήσιος χρόνος εργασίας του οχτάωρου και ο εβδομαδιαίος χρόνος απασχόλησης του πενθήμερου, απορρυθμίζονται, με αποτέλεσμα την ελαστικοποίηση του εργάσιμου χρόνου. Θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης μετατρέπονται σε μερικής απασχόλησης, με παράλληλη εντατικοποίηση της εργασιακής διαδικασίας.
Τα αποτελέσματα των κοινωνικών αγώνων, και συγκεκριμένα των εργατικών διεκδικήσεων, διαμορφώνουν ταξικούς συσχετισμούς - είναι όμως κι αυτά προϊόν του ταξικού συσχετισμού δυνάμεων. Η απορρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας, η απελευθέρωση των απολύσεων και η σκόπιμη απουσία επιθεωρητών εργασίας κάνουν τις διεκδικήσεις των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα ακόμα πιο δύσκολες. Ο περιορισμός εργατικών δικαιωμάτων, όπως αυτού της απεργίας, επιτυγχάνεται με την απειλή της ανεργίας – του βασικού μοχλού για τη δημιουργία πειθαρχημένων και φθηνών εργαζόμενων. Για να είναι παραγωγική η εξουσία μέσα στην εργασιακή διαδικασία, πρέπει να δημιουργηθεί ο κατάλληλος τύπος εργαζομένων που κατασκευάζουν αγαθά, πειθαρχημένα, μέσα από την εμπέδωση κανόνων. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος και να περνά απαρατήρητος, μετατρέπεται σε στοιχείο της τεχνολογίας της εξουσίας.
Η απεργία είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο πίεσης των εργαζόμενων τάξεων διεκδίκησης εργασιακών δικαιωμάτων. Γι' αυτό, εξάλλου, η τόση πίεση για την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου και την επιβολή του λοκ-άουτ, της απεργίας των αφεντικών - για μέτρα που αποδίδονται στις πιέσεις της τρόικας, αλλά εκφράζουν τις πιο άγριες επιθυμίες των πλουσίων και των πολιτικών εκπροσώπων τους. Οι οργανωμένες συλλογικές διεκδικήσεις εμποδίζουν την απαξίωση της εργασίας και τη μείωση της αξίας της εργασιακής δύναμης. Κυρίως: ενισχύουν την αυτοπεποίθηση των εργαζόμενων, σε ένα περιβάλλον όλο και πιο εχθρικό για την αξιοπρέπειά τους.
____________
http://rednotebook.gr/2014/11/apergia-aivalis/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου