Η περιθωριοποίηση του ανθρώπου

ΑΠΟΨΕΙΣ

11.04.2018, 

Συντάκτης:
Ρούλης Κοκελίδης*

Ο Στίβεν Χόκινγκ, ο σημαντικότερος ίσως μετά τον Αϊνστάιν φυσικός επιστήμονας, που διεύρυνε τους ορίζοντες της έρευνας για την προέλευση του Σύμπαντος, απεβίωσε πρόσφατα χωρίς να υπάρχει στη συλλογή των πολλών βραβείων του το Νόμπελ.

Ο Χόκινγκ δεν ήταν κλασικός επιστήμονας· ήταν αγωνιστής, μεγάλος, για τη ζωή, διεύρυνε και εμπλούτισε την επιστήμη με ανθρώπινο πρόσωπο, αφουγκράστηκε τα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας.

Βαθιά πολιτικοποιημένος, συχνά προειδοποιούσε ότι η Γη απειλείται σοβαρά από πυρηνικό πόλεμο, από τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, από τη μόλυνση και την καταστροφή της βιοποικιλότητας, από τον καταναλωτικό τρόπο ζωής του ανθρώπου, από την προοπτική να οδηγηθεί (και) η τεχνολογία σε πρωτοφανή ανισότητα από την περιθωριοποίηση της κοινωνίας.

Και είναι δυστυχώς πραγματικότητα η περιθωριοποίηση του ανθρώπου με την επέλαση του νεοφιλελευθερισμού τις τελευταίες δεκαετίες.

Η βίαιη διεύρυνση των ανισοτήτων, η επιτάχυνση της καταστροφής του κοινωνικού κράτους, της εργασίας, των εργασιακών σχέσεων, η λιτότητα, η φτωχοποίηση και η ακραία εμπορευματοποίηση με τον ξέφρενο καταναλωτισμό δημιούργησαν την απορρύθμιση της κοινωνίας, την υποβάθμιση της συλλογικότητας.

Ο ατομισμός, η αδιαφορία, η αδράνεια έχουν κυριαρχήσει. Η χώρα μας έχει βιώσει και βιώνει τη βίαιη πολιτική του νεοφιλελευθερισμού και των «ελίτ», οι οποίες τροφοδοτούν την αντιπολιτική, τον φόβο, την ξενοφοβία, τον ρατσισμό.

Στο βάθος του τούνελ, τρομάζει η άνοδος της Ακροδεξιάς σε πολλές χώρες.

Αποκορύφωμα αυτής της εξέλιξης είναι και τα αποτελέσματα των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών στη γειτονική μας Ιταλία, όπου η δραματική πολιτική ανατροπή δεν είναι μια οποιαδήποτε εξέλιξη. Αντίθετα, τροφοδοτεί προβληματισμούς και ερωτήματα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η Ιταλία συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση της Ευρώπης και συμμετείχε ενεργητικά στην πορεία της. Ομως, το πλειοψηφικό ρεύμα του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της Ακροδεξιάς και του ευρωσκεπτικισμού δημιουργεί νέα πολιτική γεωγραφία στην Ιταλία αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ουσιαστικά, «πνίγεται» η πολιτική κουλτούρα της γειτονικής μας χώρας – το όραμα της δημοκρατίας και της ενωμένης Ευρώπης από τους δημοκράτες και αντιφασίστες Αλτιέρο Σπινέλι, Ερνέστο Ρόσι και Εουτζένιο Κολόρνι, που μαζί με μια ομάδα άλλων κρατουμένων το καλοκαίρι του 1941 κατέληξαν σε ένα κείμενο το οποίο έβγαλαν κρυφά από το στρατόπεδο συγκέντρωσης Ιταλών αντιφασιστών του Βεντοτένε, ένα μικρό νησάκι κοντά στη Νάπολη.

Στην πορεία το κείμενο με το όνομα «Μανιφέστο του Βεντοτένε» διακινήθηκε σε Ιταλία και Ευρώπη και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ιδέα της δημοκρατικής Ευρώπης.

Πρόσφατα σε εκδήλωση της Ευρωαριστεράς στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Αριστερά και οι ευρωβουλευτές ανέλυσαν και επικαιροποίησαν το Μανιφέστο του Βεντοτένε για το όραμα μιας ενωμένης Ευρώπης απέναντι στην Ευρώπη της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού.

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το αντιφασιστικό μαζικό κίνημα της ιταλικής κοινωνίας είχε σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της Ευρώπης. Με δυνατή Αριστερά και σπουδαίους ηγέτες και διανοητές, όπως ο Γκράμσι, ο Σπινέλι, ο Περτίνι και ιδιαίτερα ο Μπερλινγκουέρ, ουσιαστικά δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη νέα Ευρωαριστερά στην Ευρώπη.

Αυτή ήταν η περίοδος που ο ιταλικός λαός απέκτησε βαθιά δημοκρατική, πολιτική και πολιτιστική κουλτούρα αλληλεγγύης.

Οσοι σπουδάσαμε και ζήσαμε στη χώρα αυτή νιώσαμε αυτήν την κουλτούρα και είμαστε ευγνώμονες για την πολύπλευρη συμπαράσταση των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων, των θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, των πανεπιστημίων, των συνδικάτων αλλά και των απλών ανθρώπων.

Τρανό παράδειγμα αυτής της αλληλεγγύης ήταν η περιοχή της Bologna Rossa, η οποία είχε εξελιχθεί σε ένα από τα σημαντικά αντιχουντικά κέντρα. Στο πανεπιστήμιο της πόλης, το 1973-74, φοιτούσαν περίπου δώδεκα χιλιάδες φοιτητές.

Ο δήμος, πρωτοπόρος στα ζητήματα τοπικής αυτοδιοίκησης, συνεργάστηκε με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο, το αρχαιότερο και από τα σημαντικότερα σε διεθνές επίπεδο απένειμε τον τίτλο του «επίτιμου διδάκτορα» (δεκαετία του '80) στον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκε ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, ο οποίος συζήτησε με τον Παπανδρέου θέματα της Ευρωαριστεράς αλλά και τις αλλαγές που θα έπρεπε να δρομολογηθούν για τη διεύρυνση της δημοκρατίας.

Τα χρόνια πέρασαν. Δυστυχώς τα πράγματα εξελίχθηκαν τελείως διαφορετικά. Κυριάρχησαν οι «ελίτ», τα συμφέροντα και όχι η Ευρώπη των αξιών. Και το κυριότερο, σταμάτησε να υπάρχει η εμπλοκή, η συμμετοχή των λαών.

Η ιταλική τραγωδία –γιατί τα αποτελέσματα είναι τραγικά– πρέπει να αφυπνίσει και να κινητοποιήσει τους λαούς, την κοινωνία, τους εργαζομένους και ιδιαίτερα τη νεολαία στην Ενωμένη Ευρώπη.

Η Αριστερά οφείλει με φαντασία να επινοήσει και να οικοδομήσει έναν νέο δρόμο για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, ενεργοποιώντας τη δύναμη των λαών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πάλεψε και παλεύει, με τις πρωτοβουλίες του, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για την αλλαγή των συσχετισμών. Στην κατεύθυνση αυτή, ορίζοντας μπορεί να είναι και οι ευρωεκλογές του 2019.

Μόνον έτσι θα επιβεβαιωθεί η άποψη του αγαπητού σε όλους μας, Βασίλη Μουλόπουλου, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή μας όχι όμως από την καρδιά μας. LOTTA CONTINUA, φίλε…

______________
*επίτιμο μέλος της ΕΣΗΕΑ, διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια

http://www.efsyn.gr/arthro/i-perithoriopoiisi-toy-anthropoy