ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΡΩΜΑ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ 1953]
ΔΙΟΝΥΣΗ ΡΩΜΑ: Η ΣΤΑΜΝΑ..
«Είναι γνωστό ότι, προτού σπάσει ή στάμνα,
έχει κιόλας κάμποσες φορές επισκεφτεί τη βρύση!
Φυλλομετρώντας την ιστορία του Φιόρου του Λεβάντε, μένει κανείς κυριολεκτικά κατάπληκτος μπροστά στον αριθμό των καταστρεπτικών σεισμών που αντιμετώπισε τα περασμένα χρόνια. Απορείς πώς ήταν δυνατό να υπάρχουνε τόσα και τόσα κειμήλια στο νησί ύστερ’ από τις αμέτρητες αυτές «επεμβάσεις» της Μοίρας.
Ακούστε έναν πρόχειρο κατάλογο της συνηθέστερης στην πατρίδα μουθεομηνίας: 1514, 1554, 1622, 1633, 1636, 1676, 1742, 1746, 1767, 1791, 1820, 1840, 1893, 1912... Να σημειώσετε ότι αναφέρουμε εδώ μονάχα τούς καταστρεπτικούς σεισμούς και όχι τα συνηθισμένα «παιγνίδια της κούνιας», που δε λείψανε κάθε χρόνο από καταβολής κόσμου!
[…]
Για να μπορέσει κανείς να δει καθαρότερα την πραγματικότητα, πρέπει να συνυπολογίσει διάφορα στοιχεία.
Πρώτα-πρώτα την καθολική πυρκαγιά, που δεν ξαναπαρουσιάστηκε σε παρόμοιο βαθμό κατά τις προηγούμενες [των σεισμών του 1953] καταστροφές. Αυτός είναι ό βασικός παράγοντας της ολοκληρωτικής πια εκμηδένισης, πού βάζει τελεία και παύλα στην καλλιτεχνική προϊστορία του τόπου.
Εκτός όμως από τον συντελεστή αυτόν, συντρέχουνε καί άλλοι λόγοι πού εξηγούνε τη διατήρηση τόσων καί τόσων μνημείων. Ο κυριότερος είναι ο απίστευτα μεγάλος αριθμός τους. Όσα καί να εχάνοντο, πάντα κάτι περίσσευε!
’Άλλος λόγος είναι η εξακολουθητική ύπαρξη έργων τέχνης. Καινούργιες εσοδείες αριστουργημάτων παίρνανε διαρκώς τη θέση των παλιών.
Όσο για τα πολύτιμα κινητά, πορσελάνες, ασημικά κ.τ.λ., ό μεγάλος πλούτος των κατοίκων τα παλαιά εκείνα χρόνια τούς απέτρεπε να τα ανανεώνουνε διαρκώς από το εξωτερικό.
~~~~~~~
Ένα πράγμα πού μ’ έβαζε πάντα σε συλλογισμό και δεν μπορούσα να καταλάβω, ήταν ή ολοκληρωτική απουσία μερικών ευρωπαϊκών στυλ (επίπλων, σκευών κ.τ.λ.) από τ’ αρχοντικά του Τζάντε και, αντίθετα πάλι, η πληθώρα επίπλων ορισμένης άλλης εποχής. Προσπαθούσα να συνδυάσω αυτές τις αυξομειώσεις με την ανάλογη παλίρροια της οικονομικής ευεξίας του νησιού. Τα γνωστά όμως σχετικά δεδομένα δε δίνανε ικανοποιητική απάντηση.
Σήμερα το πρόβλημα αυτό δεν υπάρχει για μένα. Η πληθώρα επίπλων ενός στύλ δείχνει ότι προηγήθηκε γενική σχεδόν καταστροφή των προηγουμένων και ομαδική ανανέωση.
~~~~~~~
Η ζακυνθινή στάμνα, λοιπόν, έπεσε πολλές φορές κιόλας στη βρύση! Μόνο που τα χρόνια εκείνα υπήρχε τόσο άφθονο χρήμα καί τέτοιας ποιότητας τεχνίτες, ώστε μέσα στους αιώνες να μην αντιλαμβάνεται κανείς πια την καταστρεπτική παρένθεση.»
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΡΩΜΑΣ (1906-1981), Χρονογράφημα στην εφημερίδα "Ελευθερία".
"Τα Ζακυνθινά", Έκδοση Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, 1957
.[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
- ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΡΩΜΑΣ , ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
- ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΡΩΜΑ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ ΣΗΜΕΡΑ
-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου